Formål

Å ta i vare retten til eit trygt og godt skulemiljø som fremjar helse, trivsel og læring.

Omfang/Virkeområde

Prosedyra gjeld alle tilsette på skulen

Ansvar

Rektor

er ansvarleg  og har plikt til å sørge for at alle som arbeider på skulen, kjenner til plikta og har nok kompetanse til å utøve aktivitetsplikta i opplæringslova kapittel 9A.

Plikta til å varsle rektor:

Alle skal varsle rektor dersom dei får mistanke om eller får kjennskap til at ein elev ikkje har eit trygt og godt skulemiljø.

Aktivitet/beskrivelse

ANSVAR

Rektor er ansvarleg  og har plikt til å sørge for at alle som arbeider på skulen, kjenner til plikta og har nok kompetanse til å utøve aktivitetsplikta i opplæringslova kapittel 9A.

KVAR

Alle har rett til eit trygt skulemiljø som omfattar timar, friminutt, skuleveg, leksehjelp, skulefritidsordning og arrangement i skulen sin regi. Kapittel 9 A gjeld ikkje på fritida, men dersom eleven opplever noko på fritida som gjer at dei ikkje har det trygt og godt på skulen, må skulen likevel handle  i tråd med aktivitetsplikta til eleven har det trygt og godt.

MÅL

Skulen skal ha nulltoleranse mot mobbing, krenkingar, vald, diskriminering og trakassering. Skulen skal ikkje tolerere baksnakking, isolering, utestenging, hat-ytringar eller meir indirekte krenkingar.

OPPGÅVER I SKULEN

FØREBYGGING

Skulen skal arbeide systematisk slik at krava i lova eller i medhald av kapitlet vert oppfylte. Elevane skal ta del i planlegging og gjennomføring av arbeidet for eit trygt og godt skulemiljø.

• Samarbeidsutvalet, skuleutvalet, elevråd og foreldre skal haldast informert om alt som er viktig for skulemiljøet og så tidleg som mogleg takast med i arbeidet.
• Skulen skal informere elevar og foreldre om rettane knytt til 9A. Elevar og foreldre må få nok informasjon  til å kunne vurdere om eleven sine rettar er oppfylt og korleis dei kan gå fram for å sikre at rettane vert oppfylte. Informasjonen må vere tilgjengeleg for alle elevar og foreldre, og det må informerast om på klassemøte og foreldremøte opp til fleire gongar i året.
• Elevrådet kan velje representantar til å ta i vare elevane sine interesser overfor skulen og styresmaktene i skulemiljøsaker. Elevane kan møte med to representantar når skulemiljøsaker skal handsamast i arbeidsmiljøutval. Dei har talerett og dei har rett til at meiningane deira vert protokollførte.
• Ordensreglementet skal gjerast kjent for elevane og foreldra. Tiltak som kan nyttast ved  brot på reglementet, skal vere fastsette i reglementet.
• Skulen gjennomfører elevundersøking, spekter og sosiometrisk kartlegging som ein del av det systematiske arbeidet (viser til eigen plan for kartlegging).

Kontaktlærar tek opp eleven sitt skulemiljø i faste elevsamtalar og utviklingssamtalar.

• Elevane sitt skulemiljø er tema på foreldremøte. Resultat frå undersøkingar vert presenterte og  korleis skulen vidare skal arbeide med å gi elevane eit trygt og godt skulemiljø.
• Den einskilde skule sitt førebyggande arbeid med skulemiljø er  dokumentert i eigen plan.
• Kommunen sørgjer for at skulane har kompetanse om skulemiljø og arbeid mot mobbing. Rektor har ansvar for at dei tilsette har oppdatert kompetanse om skulemiljø og arbeid mot mobbing i tillegg til at dei har god kjennskap til regelverket.

AKTIVITETSPLIKTA

Eleven har ein individuell rett til eit trygt og godt læringsmiljø, og det er eleven si eiga subjektive  oppfatting som avgjer om skulemiljøet er trygt og godt. Skulen skal handle i samråd med aktivitetsplikta.

Skulen si aktivitetsplikt er delt i fem handlingsplikter. Alle personar som jamleg oppheld seg på skulen, SFO eller leksehjelp, har kontakt med eleven og er på skulen for å utføre arbeid eller tenester for skulen, har plikt til å  følgje med, gripe inn, varsle rektor . Rektor og kontaktlærar har plikt til å gjennomføre undersøking og planlegging av gjennomføring.

Plikta til å følgje med:

Plikta til å følgje med inneber å vere merksam og aktivt observere korleis elevane handlar overfor kvarandre. Det skal vere låg terskel for å bry seg med kva elevane driv med. Skulen har eit skjerpa ansvar overfor særleg sårbare elevar (til dømes religion, seksuell orientering, funksjonsevne, åtferdsvanskar eller  ved familie- eller heimeforholda til eleven).

Plikta til å gripe inn:

Alle som arbeider ved skulen skal gripe inn mot mobbing, vald, diskriminering og trakassering dersom det er mogleg. Kjenneteikn på  å gripe inn er at handlinga skjer med ein gong og er retta mot å stoppe ein situasjon som går føre seg og er forholdsvis akutt ( til dømes stopping av slåsting, irettesetting av elevar som krenkar andre verbalt).

Plikta til å gripe inn er avgrensa til inngrep som er moglege å gjennomføre. Dei som arbeider på skulen må vurdere kva som mogleg å gjennomføre. Grensa for å gripe inn er at den tilsette ikkje står i fare for å skade seg sjølv eller krenke nokon av elevane for å stanse situasjonen. Plikta til å gripe inn kan innebere bruk av makt og tvang som ikkje har heimel i opplæringslova, men er regulert av straffelova og barnekonvensjonen. Reglane om nødrett eller nødverje er ein unnataksregel som er veldig streng. Den kan likevel gi grunnlag for i gripe inn i ekstraordinære tilfelle der ein må ty til vald for å forsvare liv og helse.

Plikta til å varsle rektor:

Alle skal varsle rektor dersom dei får mistanke om eller får kjennskap til at ein elev ikkje har eit trygt og godt skulemiljø. Det skal vere låg terskel for kva som er mistanke. Varslingstidspunkt er ei skjønnsvurdering. Det kan vere på slutten av timen, dagen eller veka avhengig av graden av alvor. I alvorlege tilfelle skal skuleeigar  vere kjend med saka og/ eller involverast for å vere med på å løyse saka.

• Den einskilde skule har interne rutinar for varsling til rektor.
• Skulesjef skal varslast når  fleire mobbar ein, i særleg valdelege eller integritetskrenkande tilfelle, ved krenking over lang tid,  når det er grove truslar i sosiale media og ved mobbing på tvers av skular.

Skjerpa aktivitetsplikt dersom tilsette krenkar elevar

Dersom ein som arbeider på skulen får mistanke eller kjennskap til at ein annan som arbeider på skulen, utset ein elev for krenking som mobbing, vald, diskriminering og trakassering skal vedkomande straks varsle rektor. Tiltak og reaksjonar er ikkje regulert i opplæringslova, men vert styrt mellom anna av arbeidsrettslege forhold.

• Skulen har intern rutinar på varsling
• Rektor skal varsle skulesjef.
• Dersom det er leiinga ved skulen som står bak krenkinga, skal skulesjef varslast direkte av den som fattar mistanke eller har kjennskap til krenkinga.

Plikta til å undersøkje

Rektor og/ eller kontaktlærar har plikt til å undersøkje når det er mistanke om at eleven ikkje har eit godt og trygt skulemiljø. Det skal vere låg terskel for å undersøkje. Undersøkinga handlar om å finne ut kva som ligg bak eleven si oppleving, ikkje å skaffe bevis. Formålet er få fram fakta om situasjonen, bakgrunn for opplevinga og kva forhold i omgjevnadane som påverkar korleis eleven opplever skulemiljøet.

• Kontaktlærar har samtale med eleven, andre elevar, foreldre.
• Kontaktlærar analyserer og vurderer innsamla data ( elevundersøking, spekter, sosiometrisk kartlegging).
• Kontaktlærar samhandlar med PPT om elevar som frå før er kjent for PPT.

Plikta til å setje i verk tiltak

Når ein elev seier at skulemiljøet ikkje er trygt og godt, skal skulen så langt det fins eigna tiltak, sørge for at eleven får eit trygt og godt skulemiljø. Tiltaka skal ivareta barnet sine interesser best mogleg. Barnet skal vert gitt høve til å verte høyrt. Tiltaka må følgjast opp, verknadane evaluerast, og eventuell endring av tiltak vurderast om nødvendig. Plikta gjeld så lenge eleven opplever at det ikkje er trygt og godt. I nokre tilfelle kan det vere slik at eleven uttrykker at han/ho har det bra, men faktisk ikkje har det, og plikta til å setje inn tiltak trer i kraft. Tiltaksplikta gjeld så lenge det fins eigna tiltak som baserer seg på kunnskap, prinsipp og verdiar som er utvikla og anerkjend av kompetente fagmiljø. Tiltaka skal vere tilpassa den konkrete saka, vere lovlege, vere i eit kortare og lengre tidsspenn. Tiltaka kan vere retta mot fleire.

• Skulen lagar ein skrifteleg plan når det vert sett i verk tiltak i ei einskild sak.
•  I aktivitetsplanen skal det stå kva problem tiltaka skal løyse, kva som er planlagt, når tiltak skal gjennomførast, kven som er ansvarleg for gjennomføringa, og når tiltaka skal evaluerast.
• Skulen har ei veke på å setje i gong tiltak
• PPT står til disposisjon og kan nyttast for råd og oppfølging.

KLAGE

Dersom elev eller foreldre meiner at skulen ikkje oppfyller aktivitetsplikta, og saka er teken opp med skulen har dei rett til å få saka si prøvd med fylkesmannen i Møre og Romsdal. Målet er at det skal vere mogleg å få prøvd saka av eit mynde utanfor skulen. Foreldre kan klage munnleg eller skriftleg. Fylkesmannen har verkemiddel og mynde til å sørgje for at elevar sin skulesituasjon vert endra om nødvendig. Fylkesmannen fattar einskildvedtak.

Dersom eleven eller foreldre vil kontakte nokon  som kan vurdere om skulen  har gjort plikta si kan dei melde frå til Fylkesmannen (handhevingsordninga)